Các bệnh lý phổ biến nhất ở người cao tuổi hiện nay chủ yếu liên quan đến tim mạch, bao gồm các vấn đề về huyết áp, xơ vữa động mạch, bệnh động mạch vành, động mạch não và động mạch ngoại biên.
Việt Nam chính thức bước vào giai đoạn già hóa dân số từ năm 2011 và dự báo sẽ trở thành quốc gia có dân số già vào năm 2036. Theo Bộ Y tế, trung bình mỗi người Việt sẽ phải sống chung với bệnh tật trong khoảng 10 năm của cuộc đời.
Gần 60% người cao tuổi tại TP.HCM mắc bệnh cao huyết áp
Theo ông Phạm Chánh Trung, Chi cục trưởng Chi cục Dân số – Kế hoạch hóa gia đình TP.HCM, đến năm 2023, người cao tuổi (trên 60 tuổi) đã chiếm tỷ lệ 12,24% dân số thành phố.
Tuổi thọ trung bình của người dân TP.HCM hiện là 76,5 tuổi, cao hơn mức trung bình của cả nước là 74,5 tuổi. Tuy nhiên, điều đáng lưu ý là sự chênh lệch lớn giữa tuổi thọ trung bình và tuổi thọ khỏe mạnh, có nghĩa là mặc dù người cao tuổi sống lâu hơn, nhưng họ vẫn phải đối mặt với nhiều vấn đề sức khỏe và sống chung với bệnh tật.
Theo số liệu mới nhất từ Sở Y tế TP.HCM, tính đến tháng 9/2024, khoảng 233.000 người cao tuổi đã được khám sức khỏe. Kết quả thăm khám cho thấy, 57,6% trong số họ mắc bệnh cao huyết áp, 23,3% bị đái tháo đường, 0,9% mắc hen phế quản và bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính, 1% có tiền sử ung thư và 1,9% có dấu hiệu nghi ngờ ung thư.
Theo bác sĩ Nguyễn Thái Yên, khoa Tim mạch Bệnh viện Nhân dân Gia Định (TP.HCM), trước đây bệnh tăng huyết áp thường gặp ở những người trên 50 tuổi, nhưng hiện nay lại có xu hướng xuất hiện ở người trên 45 tuổi.
Các yếu tố nguy cơ hiện nay, bao gồm lối sống ít vận động, chế độ ăn uống không lành mạnh, béo phì, thói quen uống rượu bia, hút thuốc, căng thẳng, ăn mặn, đang làm gia tăng số người mắc tăng huyết áp và khiến bệnh này “trẻ hóa”. Thêm vào đó, người dân ngày càng chú trọng hơn đến sức khỏe, điều này cũng góp phần làm tăng tỷ lệ phát hiện bệnh.
Gánh nặng của các bệnh không lây nhiễm
Bệnh viện Thống Nhất (TP.HCM) là một trong những cơ sở y tế chuyên về lão khoa lớn tại khu vực phía Nam. PGS Đỗ Kim Quế, Phó Giám đốc bệnh viện, cho biết với xu hướng tuổi thọ ngày càng tăng, cơ cấu bệnh tật cũng sẽ thay đổi, trong đó có sự gia tăng các bệnh lý ở người cao tuổi.
Hiện nay, các bệnh lý tim mạch là những vấn đề phổ biến nhất ở người cao tuổi, bao gồm các bệnh liên quan đến huyết áp, xơ vữa động mạch, động mạch vành, động mạch não và động mạch ngoại biên.
Tiếp theo là các bệnh lý ung thư, phổ biến nhất là ung thư vú, ung thư gan và ung thư phổi. Bên cạnh đó, nhóm bệnh lý chuyển hóa cũng chiếm tỷ lệ cao ở người cao tuổi, bao gồm đái tháo đường, thoái hóa khớp và các bệnh lý xương khớp khác.
Nguyên nhân chính khiến tỷ lệ bệnh không lây nhiễm ở người cao tuổi tăng là do sự gia tăng tuổi thọ. Thêm vào đó, lối sống ít vận động, áp lực công việc, căng thẳng và stress kéo dài cũng là những yếu tố thúc đẩy sự phát triển của các bệnh lý này.
Chế độ ăn uống không lành mạnh, sử dụng thực phẩm bẩn, thức ăn nhanh và thiếu dinh dưỡng cũng góp phần làm gia tăng tỷ lệ mắc các bệnh lý không lây nhiễm ở người cao tuổi.
Ông Quế cho rằng các bệnh lý trên hoàn toàn có thể phòng ngừa nếu phát hiện sớm, và điều quan trọng nhất là việc phát hiện bệnh ngay từ giai đoạn đầu. Vì vậy, ông khuyến cáo người dân nên thực hiện tầm soát sức khỏe định kỳ để kịp thời phát hiện bệnh và giảm thiểu gánh nặng trong quá trình điều trị.
Theo ông, hiện nay cần phải đẩy mạnh ứng dụng các kỹ thuật điều trị mới, từ việc sử dụng thuốc cho đến các phương pháp can thiệp nội mạch với vết mổ nhỏ, nhằm cải thiện hiệu quả điều trị và nâng cao chất lượng cuộc sống cho người dân.
Cần thêm chính sách
Th.S Lê Văn Thành, nguyên Trưởng phòng Nghiên cứu Văn hóa – Xã hội, Viện Nghiên cứu Phát triển TP.HCM, cho biết hiện nay, việc chăm sóc người cao tuổi chủ yếu diễn ra tại gia đình, chiếm hơn 99,5% tại TP.HCM. Tuy nhiên, các dịch vụ chăm sóc người cao tuổi hiện nay vẫn chưa đáp ứng đầy đủ nhu cầu.
Do đó, cần thiết phải có các chính sách khuyến khích doanh nghiệp tham gia vào công tác chăm sóc người cao tuổi, nhằm nâng cao chất lượng dịch vụ và hỗ trợ hiệu quả hơn cho đối tượng này.